Η ίδρυση
Ήταν καλοκαίρι του 1966 όταν οι αιώνιοι αντίπαλοι Ατρόμητος Ιωαννίνων και Αβέρωφ έκατσαν γύρω από ένα τραπέζι και αποφάσισαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους κάτω από ένα κοινό όνομα, ΠΑΣ (Πανηπειρωτικός Αθλητικός Σύλλογος) ΓΙΑΝΝΙΝΑ.
Πρώτος Πρόεδρος της νέας ομάδας ο Περικλής Γιαννής ενώ πρώτη εμφάνιση, εναντίον του Ολυμπιακού Πειραιώς σε ένα φιλικό παιχνίδι, λόγω της μεταγραφής του Γιώργου Σιόντη.
«Το ποδόσφαιρο της Ηπείρου βρήκε στον ΠΑΣ Γιάννενα την άξια εκπροσώπηση του. Για πολλά χρόνια ο Αβέρωφ και ο Ατρόμητος προσπαθούσαν να διακριθούν χωρίς όμως επιτυχία. Αυτό συνέβαινε μέχρι το 1966, γιατί το καλοκαίρι αυτού του χρόνου οι φίλαθλοι που έβλεπαν τις ποδοσφαιρικές δυνάμεις τις περιοχής να χάνονται άδικα, παραμέρισαν τα προσωπικά κι ενώθηκαν δημιουργώντας τον ΠΑΣ, την ομάδα που έμελλε να συγκεντρώσει μέσα σε λίγα χρόνια τον καθολικό θαυμασμό. Από την περίοδο 1966-’67 ο ΠΑΣ άρχισε την μεγάλη του προσπάθεια για την άνοδο του στην Ά Εθνική…»
Γιάννης Διακογιάννης, “100 χρόνια ποδόσφαιρο”
02.10.1996: Το πρώτο επίσημο παιχνίδι
Το πρώτο επίσημο παιχνίδι του ΠΑΣ Γιάννινα έγινε για το θεσμό του κυπέλλου στις 2 Οκτωβρίου 1966 με την Πίνδο Κόνιτσας. Ο νεοσσός τότε ΠΑΣ κέρδισε με 4-0 με γκολ που πέτυχαν οι Τσιούρης (10’), Τσουρλίδας (50’), Οικονομίδης (55’), Καναρινής (62’).
1966: η 1η συμμετοχή σε πρωτάθλημα
Ο νεογέννητος ΠΑΣ συμμετείχε την περίοδο 1966-’67 στον Ά όμιλο (απ’τους 3) της Β’ Εθνικής παίρνοντας τη θέση του Α.Ο.Ιωαννίνων, ο οποίος το καλόκαίρι του ’66 συγχωνεύτηκε με τον Αβέρωφ. Μια νέα εποχή άρχιζε για το ποδόσφαιρο της Ηπείρού αλλά και ολόκληρης της Ελλάδος.
οι πρώτοι αγώνες του ΠΑΣ Γιάννινα στο ελληνικό πρωτάθλημα είχαν ως απολογισμό:
18 νίκες
5 ισοπαλίες
11 ήττες
Απ’την πρώτη του κιόλας παρουσία στο ελληνικό ποδόσφαιρο ο ΠΑΣ έδειξε ότι μπορεί άξια να ανταγωνιστεί τις υπόλοιπες ομάδες της Β’ κατηγορίας και ότι είναι ικανός για πολλά ακόμα.
Όμως θα χρειαζόταν πολύς χρόνος ακόμα για να καταφέρει ν’ανέβει στην Α’ Εθνική.
30.10.1966: Το 1ο παιχνίδι στο πρωτάθλημα
Ο ΠΑΣ δίνει το πρώτο επίσημο παιχνίδι πρωταθλήματος της ιστορίας του. Ήταν το ματς με τον Ολυμπιακό Πατρών στην πρεμιέρα του πρωταθλήματος Β’ Εθνικής 1966-1967 και έληξε με 3-0 υπέρ του ΠΑΣ.
Ήταν Κυριακή 30 Οκτωβρίου 1966 και στην πρώτη αγωνιστική, άνοιξε την πρώτη σελίδα της ιστορίας του με μια λαμπρή νίκη.
Ο «Ηπειρωτικός Αγών» στο φύλλο της 1ης Νοεμβρίου 1966 κατέγραφε ως εξής το πρώτο επίσημο παιχνίδι και την πρώτη νίκη του ΠΑΣ: «Το θαυμάσιο ξεκίνημα δεν έγκειτο στη νίκη που επέτυχε, αλλά στη θαυμάσια εμφάνιση που πραγματοποίησε. Τα Γιάννενα ήταν μια ομάδα που δεν της έλειπε τίποτα. Τέχνη, ζωντάνια, αγωνιστική διάθεση και συναίσθηση ευθύνης ήταν τα χαρακτηριστικά του. Δεν ήταν δυνατόν η εμπειρία του Τσιώλη, το μυαλό του Παπακοσμά και του Παπλιάκου, η αυτοθυσία του Τσιούρη, η ρωμαλαιότης του Αναστασίου, η δύναμις του Τσίλη, η τέχνη του Καραμανωλάκη και Μαυριδόπουλου, η ορμή του Καναρινή, το φιλότιμο του Τσόμπα και οι πρωτοφανείς επελάσεις του πρώτου των «22» του καταπληκτικού Τσουρλίδα να μη καρποφορήσουν. Σειρά ευκαιριών χάθηκαν από καθαρή ατυχία, μέχρι το 43’ όταν ο Τσίλης σημείωσε το πρώτο τέρμα σε μια σύγχυση της αμύνης του Ολυμπιακού.
Αυτό ήταν για να σπάσει η γκίνια και στο αμέσως επόμενο λεπτό 44’ ο Μαυριδόπουλος να τα διπλασιάσει με βολίδα μέσα από την μικρή περιοχή. Στο 62’ ο Τσουρλίδας τριπλασίασε τα τέρματα».
η 2η συμμετοχή σε πρωτάθλημα
Την περίοδο 1967/68 ο ΠΑΣ Γιάννινα έμπαινε στη δεύτερη χρονιά ύπαρξης και πορείας του στο ελληνικό ποδόσφαιρο.
Την προηγούμενη σαιζόν ο ΠΑΣ είχε δείξει θετικά στοιχεία για πρωτοεμφανιζόμενη ομάδα τερματίζοντας στην 6η θέση του Α’ ομίλου της Β’ Εθνικής.
Σ’αυτή την αγωνιστική περίοδο οι όμιλοι της Β’ μειώθηκαν για ακόμα μια φορά. Τώρα υπήρχαν δύο όμιλοι, ο Νότιος και ο Βόρειος, όπου ο καθένας είχε από 16 ομάδες. Έτσι το πρωτάθλημα της κατήγορίας αυτής έγινε ακόμα πιο ανταγωνιστικό, με την ομάδα μας να καλείται να αποδείξει την αξία της κάτω από πιο δύσκολες συνθήκες.
Ο ΠΑΣ συμμετείχε στον Νότιο Όμιλο όπου αγωνίζονταν και ομάδες από Αθήνα-Πειραιά, Στερεά Ελλάδα, Πελοπόννησο, Κρήτη και Ρόδο. Η γιαννιώτικος σύλλογος έμεινε αήττητος στα εντός έδρας παιχνίδια του, αλλά τα εκτός ήταν ένα μεγάλο αγκάθι.
Ερχομός των Αργεντίνων
Η ανατολή της δεκαετίας του 1970 βρήκε τον ΠΑΣ ΓΙΑΝΝΙΝΑ στην Β Εθνική κατηγορία. Ήταν η πρώτη τετραετία από τη συγχώνευση και η ομάδα προσπαθούσε να βρει μια ταυτότητα και μια φυσιογνωμία.
Το 1971 αναλαμβάνει προπονητής ο Γκομέζ Ντε Φαρία και έρχονται από την Αργεντινή οι “ελληνοποιημένοι” Αργεντίνοι του ΠΑΣ. Ο Φαρία ήξερε τον Γκλασμάνη, που τότε έπαιζε σε μια όμαδα της Βενεζουέλας. Έρχεται ο Γκλασμάνης και μετά από λίγο καιρό ο Εδουάρδος Κοντογιωργάκης (Ριγκάνι), για να ακολουθήσουν στη συνέχεια και οι υπόλοιποι : Χουάν Μοντέζ, Εδουάρδος Λίσσα, Όσκαρ Αλβαρέζ, Χοσέ Παστερνάκης (Παστερνάκ).
Δημιουργούν μια πληρότητα σε όλες τις γραμμές και κάνουν τον ΠΑΣ μια καλοκουρδισμένη μηχανή.Κοντά σ΄αυτούς μπαίνουν στον ρυθμό του σύγχρονου ποδοσφαίρου, δεκαετίες πιο μπροστά και οι Έλληνες παίκτες.
Ο κόσμος ενθουσιάζεται και το γήπεδο ασφυκτιά. Όχι μόνο στους αγώνες αλλά και στις προπονήσεις.
1η άνοδος στην Α’ Εθνική
20.01.1974: 25.000 Ηπειρώτες στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας
Κυριακή 20 Ιανουαρίου 1974: Ήταν το ντέρμπι κορυφής με τον Ηλυσιακό στο πρωτάθλημα Β’ Εθνικής και έγινε πρωί στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας παρουσία 25.000 θεατών!! Ο ΠΑΣ το μετέτρεψε σε παράσταση για ένα ρόλο αφού πριν κλείσει το α’ ημίχρονο βρέθηκε να κερδίζει με 3-0!
Στο 6’ ο Γκλασμάνης έκανε το 1-0 υπέρ του ΠΑΣ, στο 28’ ο Αλβαρέζ το 2-0 και στο 37’ ο Νικολαίδης το 3-0. Με την έναρξη του β’ ημιχρόνου στο 55’ ο Γκλασμάνης έκανε το 4-0 που ήταν και το τελικό σκορ.
27.05.1974: η 1η άνοδος στην ΄Α Εθνική
Την περίοδο 73-74 ο ΠΑΣ ΓΙΑΝΝΙΝΑ κατακτά το πρωτάθλημα στον πρώτο από τους τρεις ομίλους που υπήρχαν στην Β κατηγορία και ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Α Εθνική.
Σε ένα πρωινό παιχνίδι με τον Ηλυσιακό την Κυριακή 20 Ιανουαρίου 1974 στο γήπεδο της Λεωφόρου, υπήρχαν 20.000 Ηπειρώτες μέσα και άλλοι 5000 απέξω γιατί δεν βρήκαν εισιτήριο.
Την Κυριακή 27 Μαΐου 1974 ο ΠΑΣ κέρδισε στα Γιάννενα τον Ηλυσιακό με 3-1 και σφράγισε οριστικά την άνοδό του στην Α’ Εθνική.
Ο διασυρμός του Ολυμπιακού
25.01.1976
Στο γήπεδο δεν έπεφτε καρφίτσα και οι αθλητικογράφοι της εποχής τον υπολόγιζαν γύρω στους 10.000. Ο ΠΑΣ κέρδισε άνετα με 3-0.
Στο 10’ ο ΠΑΣ έκανε το 1-0 με σουτ του Κοντογιωργάκη αφού είχε προηγηθεί καλός συνδυασμός Μοντέζ, Γκλασμάνη. Στο 18’ ο ΠΑΣ με βολίδα του Αλβαρέζ που άφησε άναυδο τον Κελεσίδη έκανε το 2-0! Στο 27’ ο Μπρεντάνος άνοιξε όλη την άμυνα και ο Κελεσίδης έπεσε στα πόδια του. Στο 30’ η άμυνα του Ολυμπιακού έγινε κόσκινο από το δαιμονικό τρίγωνο Κοντογιωργάκη, Αλβαρέζ, Μπρεντάνου και ο τελευταίος με σουτ έγραψε το 3-0! Ο τερματοφύλακας Παναγιώτης Κελεσίδης πέταξε εκνευρισμένος τα γάντια και ήθελε να φύγει για τα αποδυτήρια.
01.02.1976 Η σφαγή του Άργους
Πριν κοπάσουν ακόμα οι πανηγυρισμοί στα Γιάννινα για τη μεγάλη νίκη με 3-0 επί του Ολυμπιακού (Κυριακή 25 Ιανουαρίου 1976), μια ακόμα πρόκληση ήταν στο δρόμο του ΠΑΣ, καθώς τελείωνε ο α’ γύρος του πρωταθλήματος Α’ Εθνικής περιόδου 1975-1976 και έπρεπε να παίξει με την ΑΕΚ στο Αργος, επειδή το γήπεδο της Νέας Φιλαδέλφειας ήταν τιμωρημένο.
Η ΑΕΚ ήταν πρώτη στην βαθμολογία με 23 βαθμούς, δεύτερος ο ΠΑΟΚ με 20 βαθμούς και τρίτος ο ΠΑΣ που είχε 19. Το βαθμολογικό σύστημα τότε ήταν 2 βαθμοί η νίκη και 1 η ισοπαλία για κάθε παιχνίδι. Ο «Αγιαξ της Ηπείρου» τελειώνοντας τον α’ γύρο είχε ξεπεράσει στην βαθμολογία Ολυμπιακό (που είχε πάρει το πρωτάθλημα τα 3 προηγούμενα χρόνια) και τον Παναθηναϊκό!
Ήταν Κυριακή 1 Φεβρουαρίου 1976 και στο γήπεδο δεν έπεφτε καρφίτσα. Η λέξη εισιτήριο ήταν μια μαγική λέξη. Πραγματική εκστρατεία είχε γίνει και από τους φιλάθλους του ΠΑΣ. Διαιτητής ορίστηκε (τότε δεν γίνονταν κλήρωση αλλά ορισμός) ο Χρήστος Παγουρτζής του συνδέσμου Λαμίας, που έχει φύγει εδώ και πολλά χρόνια από την ζωή.
Στο παιχνίδι του Άργους σημειώθηκε μια από τις μεγαλύτερες αδικίες σε βάρος του ΠΑΣ που είχε βλέψεις ακόμα και για την 1η θέση. Ο ΠΑΣ σ’ εκείνο το παιχνίδι είχε καταπληκτική απόδοση και έκανε την ΑΕΚ κόσκινο. Η μία ευκαιρία διαδέχονταν την άλλη και στο 80′ ο ΠΑΣ σημειώνει γκολ με σουτ του Κοντογιωργάκη, αλλά ο Παγουρτζής το ακυρώνει προς έκπληξη των πάντων. Επειδή δεν μπορούσε να βρει κάποια αιτία, το ακύρωσε με το αιτιολογικό ότι ο Κοντογιωργάκης φώναξε «άστη μπάλα» και έτσι παραπλάνησε αντίπαλό του!
Η μεγάλη σφαγή του ΠΑΣ ολοκληρώθηκε στο 83ο λεπτό όταν κατακυρώθηκε γκολ υπέρ της ΑΕΚ το οποίο δεν είχε περάσει τη γραμμή. Συγκεκριμένα ο Μίμης Παπαϊωάννου εκτέλεσε κόρνερ, απέκρουσε πάνω στην γραμμή ο Λίσα με γροθιές και ο διαιτητής έδειξε τη σέντρα! Όλοι οι παίκτες έπεσαν πάνω στον διαιτητή και έπαιρναν όρκο ότι η μπάλα δεν πέρασε ούτε κατ’ ίχνος τη γραμμή. Το γκολ αυτό μέτρησε και μετά από λίγο ο Παγουρτζής απέβαλε τους Αλβαρέζ, Κοντογιωργάκη για διαμαρτυρία. Αν και έπαιζε ο ΠΑΣ με 9 παίκτες πάλι έφτασε κοντά στην ισοφάριση, αφού προς το τέλος ο Σιόντης έχασε καταπληκτική ευκαιρία για γκολ.
Ο ΠΑΣ στο Αργος αγωνίστηκε με τους Λίσα, Χατζηαντωνίου, Τσουρλίδα, Σιόντη, Χατζηκαπετάνη, Μπρεντάνο, Κοντογιωργάκη, Μοντέζ, Αλβαρέζ, Γκλασμάνη, Γραμμενιάτη. Η ΑΕΚ αγωνίστηκε με τους Σιδηρόπουλο, Σκρέκη, Τόσκα, Νικολάου, Θεοδωρίδη, Παπαδόπουλο (61′ Τσάμη), Τσανλάϊτερ, Αρδίζογλου, Τάσο, Δέδε, Παπαϊωάννου. Κόπηκαν 11.150 εισιτήρια και εισπράχθηκαν 1.021.000 δρχ.
28.07.1976 Ο Αλβαρέζ παραχωρείται στον Παναθηναικό
Ο Όσκαρ Αλβαρέζ μετά από μια τετραετία δόξας και θριάμβων άλλαξε στρατόπεδο παραχωρήθηκε με ελευθέρας επίσημα στον Παναθηναϊκό έναντι 5,35 εκατ δραχμών
Το μπαράζ της Λάρισας
Το Σάββατο 19 Μαίου 1984 έγινε το “μαύρο” μπαράζ με τον Πανιώνιο στη Λάρισα, όπου ο ΠΑΣ ηττήθηκε στην παράταση με σκορ 2-0 και υποβιβάστηκε μετά από 10 θρυλικά χρόνια στην Β’ Εθνική.
Το πρωτάθλημα της αγωνιστικής περιόδου 1983-84 τελείωσε στις 6 Μαίου 1984 και ο ΠΑΣ ισοβάθμησε στην προτελευταία θέση με τον Πανιώνιο έχοντας και οι δύο ομάδες από 23 βαθμούς. Η διεξαγωγή του αγώνα μπαράζ ορίστηκε από την ΕΠΑΕ το Σάββατο 19 Μαίου. Στα Γιάννινα και σ΄ όλη την Ήπειρο επικρατούσε γενικός ξεσηκωμός. Τα 7.150 εισιτήρια που πήρε ο ΠΑΣ μέσα σε λίγες ώρες εξαντλήθηκαν!
Ο ΠΑΣ ξεκίνησε το παιχνίδι με τους Γκόλα, Πρίσκα, Μαντζούκη, Παπαγγέλη, Παπάζογλου, Μπονόβα, Μανέφσκι, Παπαχρήστου, Χαραλαμπίδη, Λιάκο, Οικονόμου. Ο προπονητής Γιώργος Σιόντης έκανε δύο αλλαγές. Στο 65′ στη θέση του Μανέφσκι πέρασε τον Κατσίφα και στο 75′ στην θέση του Οικονόμου πέρασε τον Μάϊπα.
Ο Πανιώνιος με προπονητή τον Νίκο Αλέφαντο ξεκίνησε το παιχνίδι με τους Μανίκα, Κουτρόπουλο, Γραβάνη, Χαλκίδη, Εμβολιάδη, Καναρά, Σαραβάκο, Γεωργιάδη, Μαυρίκη, Αποσπόρη, Λίμα.
Το παιχνίδι έληξε ισόπαλο 0-0 στην κανονική του διάρκεια και ο ΠΑΣ φαίνονταν να διεκδικούσε με αξιώσεις την παραμονή. Όμως η ημίωρη παράταση που δόθηκε ώστε να αναδειχτεί νικητής, ήταν μοιραία για τον ΠΑΣ. Στο 104′ ο Μαυρίκης έδωσε τη μπάλα στον αμαρκάριστο Σαραβάκο ο οποίος από κοντά έγραψε το 1-0 για τον Πανιώνιο. Στο 116′ σε κόρνερ του Σαραβάκου ο Σοφιανός από κοντά έγραψε το 2-0.
Εκεί ήταν και το τέλος για τον ΠΑΣ Γιάννινα που υποβιβάστηκε στην Β’ Εθνική μετά από μια λαμπρή παρουσία 10 ετών στα μεγάλα σαλόνια του Ελληνικού ποδοσφαίρου…
Η ανέλπιστη άνοδος
Ότι δεν κατάφερε την προηγούμενη χρονιά μέσω των μπαράζ, ο ΠΑΣ Γιάννινα το κατάφερε την τελευταία αγωνιστική του πρωταθλήματος, κόντρα σε όλα τα προγνωστικά. Και αυτό γιατί η Καστοριά έφερε αναπάντεχη ισοπαλία εντός έδρας με την ήδη υποβιβασμένη Καλλιθέα και ο ΠΑΣ με το 1-2 μέσα στον Μακεδονικό πανηγύρισε την άνοδό του στην Α’ Εθνική κατηγορία.
Επιστροφή μέσω μπαράζ μετά από 10 χρόνια
Τον Ιούνιο του 2000 ο ΠΑΣ Γιάννινα μετά από 10 χρόνια επιστρέφει στην Μεγάλη Κατηγορία. Αυτό το κατάφερε μετά από αγώνες μπαράζ που έδωσε στο γήπεδο της Νέας Φιλαδέλφειας με τον Πανσερραϊκό (3-1) και με το Αιγάλεω (1-1).
Οι περισσότεροι από 8.000 φίλοι του ΠΑΣ που βρέθηκαν στο γήπεδο εκείνο το βράδυ, πήγαν στην κόλαση και ξαναγύρισαν καθώς η ισοφάριση που έδωσε την άνοδο επιτεύχθηκε στο 96’ με γκολ-λύτρωση του Κώστα Κορμαρή
Τα μπαράζ της Ρόδου με τον ΟΦΗ
O ΠΑΣ τερματίζει 13ος και υποχρεώνεται να δώσει επεισοδιακούς αγώνες μπαράζ για την παραμονή στην Α’ Εθνική Κατηγορία στη Ρόδο απέναντι στον ΟΦΗ, με αποτέλεσμα να υποβιβαστεί στη Β΄ Εθνική (0-1,0-2 στη Ρόδο και 2-0 στα Γιάννενα) τον Ιούνιο του 2001.
Ο υποβιβασμός λόγω χρεών
Ο ΠΑΣ τελευταία αγωνιστική κερδίζει τον ΠΑΟΚ στην έδρα του τερματίζοντας 14ος, θέση που του εξασφαλίζει την συμμετοχή του στα μπαράζ για την σωτηρία.
Η ΕΠΟ αποφασίζει να αφαιρεθούν 90 βαθμοί από την ομάδα για χρέη προς παλιούς ποδοσφαιριστές της ομάδος, απόφαση που οδήγησε τον Π.Α.Σ. Γιάννινα απευθείας στην Β’ εθνική και τον Ιωνικό που είχε τερματίζει χαμηλότερα από τον ΠΑΣ στο μπαράζ με τον Απόλλωνα Καλαμαριάς.
Πρόκριση στους 4 του κυπέλλου επί του Ολυμπιακού
31.01.2007
Η νίκη του Ολυμπιακού με 2-1 που προήλθε και με το χεράκι της διαιτησίας του Κοντογιαννίδη, δεν είχε κανένα αντίκρισμα, γιατί ο ΠΑΣ είχε κερδίσει στο πρώτο παιχνίδι με 2-0 και έτσι ο «Άγιαξ της Ηπείρου» είναι αυτός που προκρίνεται στα ημιτελικά, όπου θα διεκδικήσει την είσοδό του στον τελικό του κυπέλλου με διπλό αγώνα που θα δώσει με τη Λάρισα. Τα γκολ: 57’ με πέναλτι Τζόρτζεβιτς 1-0, 73’ Μπαμπακίτα 2-0, 98’ Κοντογουλίδης 2-1.
Το χρυσό γκόλ της συνάντησης πέτυχε ο Κοντογουλίδης στην παράταση ενώ στο πρώτο παιχνίδι ο ΠΑΣ είχε νικήσει με 2-0 με γκόλ των Κοντογουλίδη και Ντομορό.
Αλλαγή ηγεσίας.
Μετά από 4 έτη παρουσίας, ο μεγαλομέτοχος του ΠΑΣ Γιάννινα Αλέξης Κούγιας έρχεται σε συμφωνία με τον κ. Γιώργο Χρηστοβασίλη και το 87% των μετοχών της ΠΑΕ ΠΑΣ ΓΙΑΝΝΙΝΑ 1966 αλλάζει ιδιοκτήτη.